CINEMA: Le sootaga matautia o le lau tele ma le tapaa.

CINEMA: Le sootaga matautia o le lau tele ma le tapaa.

I se lipoti talu ai nei, o loʻo manaʻomia e le WHO le faʻasaina o tamaiti laiti e matamata i ata tifaga o loʻo vaʻaia ai tagata ulavavale. Ae o lenei fusuaga e le autasi

E tatau ona fa'asa tamaiti mai ata tifaga tatou te va'aia ai tagata o ulaula? Po o le a lava le tulaga, o le manaoga lea o le Faalapotopotoga o le Soifua Maloloina a le Lalolagi (WHO). I se lipoti na lomia i le 1er Fepuari, na te manaʻomia se « fa'avasegaina o tausaga » ata tifaga o lo'o 'ai ai le tapaa. « O le fa'amoemoe o le puipuia lea o tamaiti ma tupulaga talavou mai le amata ona ulaula », o loʻo faʻaalia ai le WHO, faʻamaonia lena fale tifaga “ua fai ai le faitau miliona o talavou ma pologa i le tapaa ".


IAKOPO-FANAUTapaa i le 36% o ata tifaga mo tupulaga talavou


O le faalapotopotoga a Malo Aufaatasi o loo taua faapitoa lava suesuega na faia i le Iunaite Setete, e le Center for Disease Control and Prevention i Atlanta. E tusa ai ma lenei faalapotopotoga, i le 2014, o le matamataga o le taumafa tapaa i ata na uunaia ai le silia ma le ono miliona tamaiti Amerika e avea ma ulaula.

« E lua miliona o i latou o le a feoti ona o faamaʻi e fesootaʻi atu i le tapaa », lapataʻia le WHO, ma faʻamaonia mai i le 2014 na faʻaalia ai le taumafa tapaa i le 44% o ata tifaga na gaosia i Hollywood. Ma i le 36% o ata tifaga e faʻatatau i tupulaga talavou.


Fa'atusa o tapaa e tusa lava pe leai se asu


O lenei fuafuaga a le WHO e faʻafeiloaia e Michèle Delaunay, sui faʻaagafesootai mo Gironde, o loʻo matua maualuga i le mataupu. « O vaaiga ulaula o loʻo iai i le 80% o ata Farani », vase lalo o le MP, o ia lea na aumaia lenei fuainumera mai se suʻesuʻega a le Liki faasaga i le Kanesa.

Na lomia i le 2012, o lenei suʻesuʻega sa faia i luga o ata tifaga manuia e 180 na faʻasalalau i le va o le 2005 ma le 2010. « I le 80% o nei ata tifaga, na matou maua ai tulaga e faʻaalia ai le tapaa. A le o ni tagata ulaula, po'o ni mea e pei o moli, fa'afufu po'o taga sikaleti », vase lalo Yana Dimitrova, pule o le poloketi i le Liki.


Muamua, o se fuafuaga faʻapipiʻi oloa


Tapaa i le faletīfaga? O le mea moni, o se talafaasolopito umi o mafutaga faalilolilo ma umi e le tautalagia. Na alu le lomia faasalalau o faamaumauga a kamupani tapaa tetele e iloa ai ua leva ona totogi e kamupani a latou oloa e aliali mai i ata tifaga.

« E ta'ua lea o le tu'uina o oloa. Ma e aoga tele mo faʻasalalauga faʻapitoa e aunoa ma le tele o taimi, e le iloa e tagata lautele. », faʻamatala mai e Karine Gallopel-Morvan, polofesa o fefaʻatauaʻiga faʻaagafesootai i le School of Advanced Studies in Public Health i Rennes.


Atiina'e o tama'ita'i ulaulaJohnTravolta-Grease


O nei faiga na amata i le 1930s i le Iunaite Setete, aemaise o le faateleina o le ulaula a tamaitai. « I lena taimi, sa le fiafia i ai le ulaula mo se tamaitai. Ma o le ata tifaga o se auala sili lea e faʻamaonia ai le tauia ma le manatu faʻasaʻolotoina ata o le tapaa e ala i le faʻafefeina o tamaitai lauiloa. », faaauau ai Karine Gallopel-Morvan.

Ina ua uma le taua, sa faaauau pea ona atiina ae lenei fuafuaga. « E talafeagai le talitonu o ata tifaga ma uiga e sili atu ona aʻafia i tagata faʻatau nai lo se pepa faʻasalalau mai se pusa sikaleti », na faailoa mai i le 1989 se pepa mai totonu o se kamupani tapaa tele.

I se tusi na lomia i le 2003, na faaalia ai e Polofesa Gérard Dubois, fomaʻi o le soifua maloloina lautele, e leʻi faʻatuai kamupani e faʻafeiloaʻi le tele o fetu o le fale tifaga Amerika i meaalofa (uati, mea teuteu, taavale). Po'o le tu'uina atu e le aunoa i tagata ta'alo a latou sikaleti e sili ona fiafia i ai ina ia latou ulaula ai i le olaga ae fa'apea fo'i i luga o le lau.


O se ata e mamao ese mai le mea moni


I aso nei, e faigata ona iloa pe o lenei tuʻuina atu o oloa, e masani ona faʻasaina e tulafono e faʻasaina ai le ulaula, o loʻo faʻaauau pea i lalo o le eleele. Po o le a lava le tulaga, o le talitonuga maumaututu lea o faʻalapotopotoga e talitonu o le tele o ata tifaga o loʻo faʻaalia ai se ata o sikaleti o loʻo i ai i mea uma.

E aunoa ma le manatu i le moni o le ulaula. « Ina ua matou vaʻai, i le 1950, 70% o tamaloloa ulaula i se ata tifaga, o se mea masani. Aua i lena taimi, 70% o alii ulaula i Farani. Ae o aso nei, e le talafeagai le vaʻaia pea o lenei mea i se ata tifaga pe a 30% le faʻateleina i lo tatou atunuu. », o le faamatalaga lea a Emmanuelle Béguinot, o le faatonu o le Komiti a le Atunuu e tetee atu i le ulaula tapaa (CNCT).


Yves-Montand-i-film-Claude-Sautet-Cesar-Rosalie-1972_0_730_491Fa'aaloalo i le sa'olotoga foafoa a le fa'atonu


O lenei finauga e le faavaea e tusa ai ma Adrien Gombeaud, tusitala ma le tusitala na lomia Tapaa ma fale tifaga. Tala'aga o se talafatu (Scope Editions) i le 2008. « O nei pasene tala e faavalevalea. E tusa ai ma lenei mataupu faavae, e tatau foi ona i ai le 10% le faigaluega i ata tifaga uma, Na ia faamatala mai ai. Ma afai tatou te mulimuli i le mafuaaga o mafutaga, e tatau, i le tulituliloaina i luga o le lau, o taavale e le sili atu i le saoasaoa faatapulaaina. »

Fai mai Adrien Gombeaud, o se ata tifaga e le o se puipuiga mai le Matagaluega o le Soifua Maloloina. « O se galuega. Ma e tatau ona tatou faʻaaloalo i le saolotoga o le foafoaga o le faatonu. Afai tatou te vaʻai i le toʻatele o tagata o ulaula i ata tifaga, e mafua ona o le toʻatele o tagata fai ata e talitonu o le sikaleti poʻo le asu tapaa e iai sona uiga matagofie. E mafai foi ona avea ma elemene o le faʻatulagaina. Mo se faʻataʻitaʻiga, pe a puʻeina e le faatonu se ata tumau o se tagata fai pese, o le mea moni o loʻo ia te ia se sikaleti i lona lima e fesoasoani e faʻatupu ai le gaioiga. A aunoa ma le sikaleti, e ono mate teisi le fuafuaga », o le tala lea a Adrien Gombeaud, ma faaopoopo atu o le tapaa o se auala lelei foi e vave ai ona tuʻu se tagata i totonu o le taupulepulega.

« Aua o le tapaa o se faailoga lautele. Ma o le auala e ulaula ai le tagata e maua ai se faʻaaliga vave o lona tulaga. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le auala na uu ai e Jean Gabin lana sikaleti i ana ata tifaga muamua, ina ua ia taʻalo i le Farani proletariat, e leai se mea e faʻatatau i le auala na ia ulaula ai ina ua ia faia ni matafaioi bourgeois i le vaega lona lua o lana galuega. »


Fa'asalalau nofoaga e tete'e ai i le ulaula a'o le'i faia se ata?


I le itu o faʻapotopotoga, matou te puipuia i matou lava mai soʻo se manaʻoga mo le faʻasalaga. « Matou te le o talosagaina le mou atoa o le tapaa i ata tifaga. Ae e masani lava, matou te vaʻai i vaaiga e leai se mea e faʻaopoopoina i le fuafuaga o le ata. Mo se faʻataʻitaʻiga o se faʻataʻitaʻiga o se afifi ma le faʻailoga e iloa lelei », o loo faailoa mai ai Emmanuelle Béguinot.

« E le tatau ona toe tu'uina atu ni fesoasoani a tagata lautele i ata tifaga e fa'alauiloa ai le tapaa i lea auala. », talitonu Michèle Delaunay. Mo Karine Gallopel-Morvan, e tatau ona atiaʻe le puipuiga. « E mafai e se tasi ona mafaufauina a'o le'i fa'asalalauina ata tifaga uma e sili ona “asu” po'o se nofoaga fa'alauiloa mo talavou matamata. »

 


► TAPAKO I FILM I FAFO


E tusa ai ma le WHO, i le va o le 2002 ma le 2014, o ata o le taumafa tapaa na aliali mai i le toetoe lava lua vaetolu (59%) o ata sili ona lauiloa i Amerika. Ua faailoa mai foʻi i lana lipoti e faapea, i Iceland ma Argentina, e iva mai le sefulu ata na gaosia, e aofia ai ma ata e taulaʻi atu i talavou, o loo faaalia ai le taumafaina o le tapaa.

puna : La-croix.com

Com Totonu Lalo
Com Totonu Lalo
Com Totonu Lalo
Com Totonu Lalo

E uiga i le Tusitala

Fa'atonu ma le tusitala Suiselani. Vaper mo le tele o tausaga, e masani lava ona ou feagai ma tala fou a Suiselani.